Ülkemiz coğrafi olarak deprem kuşağı üzerinde bulunduğundan depreme karşı hazırlıklı olunması önemlidir. Bilindiği üzere günümüz teknolojisi hangi bölgede ne zaman deprem olacağını net bir şekilde tespit etmekten uzaktır. Deprem öncesi yapılması gerekenler konusunda gereken önlemleri alarak depreme karşı her an hazırlıklı olmak bu nedenle önemlidir. Öte yandan deprem anını herhangi bir yaralanma yaşamadan atlatabilmek deprem sırası yapılması gerekenler konusunda bilgi sahibi olarak mümkündür. Devamında çeşitli artçı depremler de olabileceğinden deprem sonrasında yapılması gerekenler konusunda da bilinçli olmak gerekir. Bu nedenle deprem öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenleri yazımızın devamında detaylı bir şekilde okuyabilirsiniz.
Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler
Deprem, şiddetine ve gerçekleştiği bölgedeki yapılaşmaya bağlı olarak son derece yıkıcı sonuçları olabilen bir doğal afettir. Özellikle nüfusun ve buna bağlı olarak yapılaşmanın fazla olduğu bölgelerde deprem öncesi hazırlıklar kritik önemdedir. Deprem öncesi alınacak tedbirler sayesinde hem can kayıplarının hem de maddi kayıpların en aza indirilmesi ve hatta önüne geçilmesi mümkün olabilir.
Deprem öncesi alınan önlemler yapısal anlamda alınabilecek önlemler ve eşyaların verebileceği hasarlara karşı alınabilecek önlemler olmak üzere ayrı ayrı incelenebilir. Yapısal anlamda deprem öncesi alınması gereken önlemler şunlardır:
● Kaygan ve gevşek toprağı olan araziler ile dik boğazlarda ve vadilerde herhangi bir yapılaşmaya gidilmemesi.
● Yıllık kar yoğunluğunun fazla olduğu ve çığ tehlikesi olan yamaçlarda bina yapılmaması.
● Yapıların inşaat yönetmeliğine uygun ve depreme karşı dayanıklı şekilde inşa edilmesi.
● İmar planında bina için ayrılmış bölge dışında inşaat yapılmaması ve yapılan inşaatın belirlenen sınırların dışına taşacak şekilde genişletilmemesi.
● Önceden inşa edilmiş yapıların deprem dayanıklılıklarının artırılması.
● Binalara DASK Zorunlu Deprem Sigortası, isteğe bağlı konut sigortası yaptırılması.
Deprem sırasında eşyalar nedeniyle yaşanabilecek hasarlara karşı da deprem öncesi alınabilecek tedbirler bulunur. Bu konuda alınabilecek deprem öncesi önlemler şu şekilde sıralanabilir:
● Dolap gibi devrilebilecek büyük eşyalar ile soba gibi ısıtıcı eşyalar duvara sabitlenebilir.
● Dolapların üzerine konulan eşyalar deprem sırasında kaymamaları için plastik tutucu malzemelerle sabitlenebilir.
● Dolap kapaklarına mekanik kilitler takılarak içlerindeki eşyaların dışarı fırlaması önlenebilir.
● Binadan acil çıkış için kullanılacak yollarda eşya bulundurulmamalı ve buralar her daim aydınlık olmalıdır.
● Raflarda bulunan küçük nesneler deprem anında birbirlerine çarpmayacak şekilde kutulara yerleştirilebilir.
● Tezgah üzerinde bulunan eşyaların kayması yine plastik tutucularla sabitlenerek önlenebilir.
● Kimlik, pasaport, sağlık belgeleri vb. önemli evrakların birer kopyası alınarak başka bir noktada bulundurulabilir. Belgelerin orijinalleri de su geçirmeyen bir dosya içinde muhafaza edilmelidir.
Deprem öncesi yapılacak şeyler bu sayılanlarla sınırlı olmayıp deprem anında izlenecek yolla ilgili planlar önceden belirlenmeli ve belli aralıklarla herkesin katıldığı tatbikatlar yapılmalıdır. Ayrıca deprem anında bir arada olunmaması durumuna karşı aile bireyleri bir toplanma yeri belirlemelidir. Deprem sonrası kullanmak üzere bir deprem çantası hazırlanmalıdır. "Deprem çantası hazırlarken nelere dikkat edilmelidir?" konusunda bilgi almak için bu yazımızı da okuyabilirsiniz. Kısaca bahsetmek gerekirse deprem çantasında su, kıyafet, ilaç ve battaniye gibi temel malzemelerin bulundurulması önemlidir.
Depremden Önce Okulumuzda Ne Gibi Önlemler Almalıyız?
Depreme karşı hazırlıklı olmak okul gibi kalabalık ve küçük çocukların olduğu alanlarda da oldukça önemlidir. Peki okullarda yapılabilecek deprem öncesi hazırlıklar nelerdir?
Eşyalarla ilgili yukarıda saydığımız önlemler aynı şekilde okullarda da uygulanabilir. Okul yöneticileri ile öğretmenler deprem anında yapılması gerekenlerle ilgili çocuklara eğitimler vermeli ve bu konuda sık sık tatbikatlar yapmalıdır.
Deprem öncesinde alınması gereken önlemlerden sonra “Deprem sırasında yapılması gerekenler nelerdir?” sorusu üzerinde durmak gerekir.
Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler
Deprem öncesi ve sonrası yapılması gerekenler kadar deprem sırasında yapılması gerekenler de önemlidir. Bu konu deprem sırasında evde yapılması gerekenler ve deprem sırasında dışarıda yapılması gerekenler olarak ayrı ayrı ele alınabilir.
Evde deprem sırasında yapılması gereken davranışlar nelerdir?
● Deprem sırasında alınması gereken önlemler arasında en önemlisi panik yapmamaktır. Panikle merdivenlere ve çıkışlara koşmak en sık yapılan hatalardır.
● Deprem anında balkona çıkılmamalıdır.
● Deprem anında asansörler kesinlikle kullanılmamalıdır.
● Elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır. Yangın riski olabilir.
● Pencerelerden ve camlı mobilyalardan uzak durulmalıdır.
● Sabitlenmemiş dolaplardan ve raflardan uzak durulmalıdır.
● Sağlam masaların veya büyük kanepe gibi koruyucu eşyaların yanında diz üstü çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır. Ellerle ense ve baş korunmalı, sarsıntı geçene kadar bu şekilde beklenmelidir.
Dışarıda deprem sırasında yapılması gereken şeyler nelerdir?
● Duvar diplerinden ve binalardan uzak durulmalıdır.
● Enerji hatlarına ve direklere yaklaşılmamalıdır.
● Toprak kayması olabilecek yerler ile taş ve kayaların düşebileceği yerlerden uzak durulmalıdır.
● Deniz kıyısına gidilmemelidir.
● Mümkün olduğunca açıklık alanlara gidilmelidir.
Depreme araç içerisinde yakalanılırsa aracı yol kenarına çekerek pencereler kapatılmalı ve sarsıntı geçene kadar beklenmelidir. Fakat binaların arası gibi tehlikeli bir noktada olunması halinde aracı orada bırakarak güvenli bir noktaya gidilmelidir. Otopark veya tünel gibi kapalı bir ortamda ise araç dışına çıkılarak tıpkı ev içinde olduğu gibi aracın yanına çömelmeli ve hayat üçgeni oluşturulmalıdır.
Deprem Sonrasında Yapılması Gerekenler
Son olarak deprem sonrası yapılması gerekenler üzerinde durmak gerekir. Birçok kişi “Deprem öncesi ne yapmalıyız?” konusuna önem verirken “Deprem sonrasında yapılması gerekenler nelerdir?” konusunda ise çok fazla bilgi sahibi değildir. Deprem sonrası tehlike büyük ölçüde geçmiş olsa da deprem sonrası yapılması gerekenler kısa bilgi olarak verilmelidir. Peki depremden sonra yapılması gerekenler nelerdir? Detaylıca inceleyelim:
● Her şeyden önce güvenlikten emin olunmalı, fiziksel olarak bir zarar görülüp görülmediği kontrol edilmelidir.
● Etrafta yardıma ihtiyaç duyan birileri olup olmadığından emin olunmalıdır.
● Kapalı yerde olunması durumunda gaz vanaları kapatılmalı, pencereler açılmalı ve ortam terk edilmelidir.
● Deprem çantası alınmalıdır.
● Artçı deprem riski nedeniyle hasarlı binalara kesinlikle girilmemelidir.
● Açık alanda hasarlı binalardan uzak durulmalıdır.
