Birçoğumuz çocukken bisiklete binmeyi eğitim tekerlekleri desteğiyle öğrenmiş olabiliriz. Fakat eğitim tekerlekleri desteğinin artık eskide kaldığını söyleyebiliriz. Çocukları artık bisiklet ile tanıştırmak için çok daha kullanışlı ve faydalı bir araç var: Denge Bisikleti!
Dünyada hızla yayılan ve ülkemizde de üretilmeye başlanan; zinciri, pedalları ve bir fren sistemi olmayan bu bisikletler ilk başta ebeveynler tarafından yadırgansa da çocuğun özellikle denge gelişimi ve koordinasyon becerisini geliştirmek için harika bir seçenek. Denge ve koordinasyonun yanı sıra kas gelişimini de desteklediği için motor becerileri gelişimine de katkısı büyüktür.
Eğitim tekerlekleri takılan çocuk bisikletleri, düz olmayan ve engebeli arazilerde kullanmak zaman zaman zor olabilir. Denge bisikletini ise çocuğunuz ister düz zeminde ister çim üzerinde ister tümseklerden inip çıkarak yani kısaca her türlü zeminde kullanabilir, bisikleti ile nereye gitmek isterse gidebilir!
Bu yazımızda denge bisikletleri ile ilgili ihtiyacınız olan birçok bilgiye ulaşabilirsiniz.
Denge Bisikleti Nedir?
Denge bisikletleri küçük yaş çocuklar için tasarlanmış pedalsız bisikletlerdir. Çocuklar denge bisikleti ile ilerlemek için ayaklarıyla yeri iterler. Yürümeye başlar başlamaz ve yeterli motor becerilere sahip olur olmaz (genellikle 18 ay civarında) tüm çocuklar denge bisikletini kullanmaya başlayabilirler.
Denge bisikletlerini diğer çocuk bisikletlerinden görüntü olarak ayıran iki fark pedalsız ve zincirsiz oluşudur. Ayrıca bu bisikletlerde fren sistemi de olmaz. Frenleme ayaklar ile sağlanır.
Teker çapları 10 ya da 12 jant olan bu bisikletler pedal, zincir, denge tekerleri ve fren sistemleri olmadığı için hafiflik olarak büyük avantaj sağlar. Hafif olmasından dolayı çocuğun dizlerine fazla yük binmez ve sürmesi çok daha keyif verici bir hal alır. Denge bisikletlerine daha sonra istenirse fren sistemi eklenebilir.
Çocuğunuzun Neden Bir Denge Bisikletine İhtiyacı Var?
Çok eğlenceli olmasının yanı sıra denge bisikleti çocuğunuzun kaba motor gelişimine yardımcı olur, güven oluşturur ve pedallı bisiklete kolay bir geçiş sağlar. Denge bisikletlerinin faydalarından birkaçını şöyle sıralayabiliriz;
Kaba motor gelişimi
Denge bisikletleri, yürümeye başlayan çocuğunuzun kaba motor becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak en iyi araçlardan biridir. Kid Sense Child Development’a göre, öğrenme dengesi ve koordinasyonu, yaralanmaların önlenmesi, öz denetim ve ince motor becerilerin gelecekteki gelişimi için bir temel oluşturması açısından önemlidir. Denge bisikletleri ayrıca üst gövde (core) kas gücünü ve dayanıklılığını geliştirmeye yardımcı olur.
Pedallı bisiklete geçiş kolaylığı
Çoğumuzun bisiklete binmeyi öğrendiğimize dair anıları vardır ve bunlar her zaman iyi anılar olamayabilir.
Denge bisikletiyle başlayan çocuklar, pedallı bisiklete kolayca geçerler. Denge bisikletine erken başlayan (18 ay – 24 ay) ve bununla birlikte yeni yürümeye başlayan çocuklar genellikle 3 yaşına kadar eğitim tekerlekleri olmadan pedallı bisiklete geçiş yapabilirler. Denge bisikleti, çocukları denge ve hareket kavramlarıyla tanıştırır ve pedallı bisiklete binmeyi öğrenmek için güvenli bir temel oluşturur.
Egzersiz
Günümüzde çocukluk obezitesi tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi büyük bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkıyor. Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’ne (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) göre çocukluk çağı obezitesi son 30 yılda iki kattan fazla arttı.
Neyse ki küçük çocuklar aktiviteyi bir egzersiz olarak değil, bir eğlence olarak görüyorlar. Özellikle konu bisiklet sürmek olduğunda!
Küçük yaşlarda edinilen hareket ve egzersiz alışkanlıkları ise ileriki yaşlarda bir egzersiz rutini oluşturmayı ve düzenli fiziksel aktivite yapmayı son derece kolaylaştırıyor.
Bir diğer avantajı ise, denge bisikletine binmek çocukların sahip olduğu o hiç bitmeyen enerjinin bir kısmını yakmaya yardımcı olur. 2 yaşındaki bir çocuk denge bisikleti ile 2 km kadar yol yapabilir. Eve geldiğinde nasıl deliksiz bir uyku çekeceğini en iyi siz biliyorsunuz! Kendiniz için fazladan birkaç saat boş zaman ayırabilirsiniz.
Eğlence
Denge bisikletini tercih etmek için en bariz sebep bu olabilir. Neredeyse tüm çocuklar bisiklete binmeyi sever, bu çocuklarda evrensel bir ortak noktadır. Çocuğunuzu mutlu etmek istiyorsanız, size bir bisiklet yeter.
Özgüven
Çocukların denge bisikleti üzerinde yaptıklarıyla duydukları gururun, sizi en az iki kat daha gururlandıracağına eminiz! Bisiklet ile tümseklerden geçtiklerinde, ufak bir atlayış gerçekleştirdiklerinde ya da hiç durmadan 10 metre gittiklerinde duydukları gurur ve mutluluğun görülmeye değer olacağına eminiz.
Denge bisikletleri çocukların vücutlarında atletik yeteneklerini görmelerine ve özgüven geliştirmelerine yardımcı olur. Özellikle çok küçük yaştaki çocuklar için en basit şeyleri yapmak bile o kadar zordur ki, bisiklete binebilmek onlara harika hissettirecektir.
Açık havada olmak
Bisikletle ilgili bir diğer harika fayda ise açık havaya çıkmak için bize bir bahane olmasıdır. Özellikle hızlı kentleşmeye bağlı olarak şehirlerde yaşayan çocuklar doğada ve açık havada geçirecek çok az zaman bulabiliyorlar. 2016 yılında 10 ülkede 5-12 yaş arası çocuğu olan ebeveynler ile gerçekleştirilen bir araştırmaya göre çocukların %74’ü cezaevi mahkumlarına verilen 60 dakikadan daha az bir zamanı açık havada geçiriyor. Açık havada ve doğada geçirilen süreler azaldıkça çocuklarda çeşitli davranışsal ve duygusal sorunlar ortaya çıkabiliyor. Eğer bir denge bisikleti alırsanız, çocuğunuz sadece araba yollarının etrafında sürmekle kalmaz, parkta çimlerin üzerinde veya en sevdiğiniz yürüyüş parkurunda da kullanabilir.
Uygun maliyet
Çocuğunuzun oyuncaklarına duyduğu ilgi genellikle dönemsel ve geçicidir. Çünkü her zaman sahip olduğundan daha iyi bir oyuncak piyasaya çıkar ve çocuklar arasında trend olur. Ancak bisiklet asla eskimeyen ve modası geçmeyen en eğlenceli oyun ve hareket aracı olarak kendini kanıtlamıştır.
Kaliteli bir denge bisikletini çocuğunuz yıllarca kullanabilir ve bunca yılın ardından artık kullanamayacak kadar büyüdüğü zaman kardeşine ya da başkasına devretmek için hala kullanılabilir bir durumda olabilir. Çocuğunuz pedallı bisiklete geçmiş olsa bile BMX pistinde sürmek ya da bahçede birkaç akrobatik hareket yapmak için denge bisikletinin keyfini çıkarmaya devam edebilir. Bu durum denge bisikletini uygun maliyetli ve çevre dostu bir alışveriş haline getirir.
Denge Bisikleti Satın Alırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Eğer daha önce denge bisikleti tecrübeniz yoksa satın alırken dikkat etmeniz gereken birkaç noktayı aşağıda bulabilirsiniz.
Tekerlek Boyutu: Tekerlek boyutu, bir denge bisikletinin ne kadar büyük olacağının temel bir göstergesidir. Tekerlekler ne kadar küçükse, bisiklet o kadar küçük olur. Yeni yürümeye başlayan çocuklar için 12" tekerlekler daha uygunken, okul öncesi çocuklar genellikle 14" tekerleklerde daha rahat ederler.
Sele Yüksekliği: Bir denge bisikleti seçerken ayarlanabilir selesi olmasına ve selenin minimum ve maksimum yüksekliklerine dikkat etmelisiniz. Çocuğunuz için uygun olan sele yüksekliğini, bacağının iç dikiş kısmını ölçerek bulabilirsiniz. Seçtiğiniz bisikletin minimum sele yüksekliği bacak iç ölçüsünden daha yüksek olmamalıdır. Çok büyük bir bisiklet seçmek çocuğunuzun hayal kırıklığına uğramasına ve cesaretinin kırılmasına sebep olur. Ayrıca, maksimum sele yüksekliği ne kadar fazla olursa çocuğunuzun büyüdükçe aynı bisikleti kullanmaya devam etmesi de o kadar mümkün olur. Yani çocuğunuz büyüdükçe bisiklet de onunla birlikte büyür.
Frenler: Genelde denge bisikletleri frensiz olarak üretilirler. Bu durum küçük yaştaki çocuklar için uygundur çünkü küçük yaşta çocuklar frenleri sıkabilecek el-göz koordinasyonuna sahip değillerdir. Ayrıca çok hızlı hareket etmezler ve ne olursa olsun durmak istedikleri zaman ayaklarını kullanmak genelde ilk tercihleri olur. Eğer 4-5 yaşlarında bir çocuğunuz varsa frenli bir denge bisikleti almak da daha iyi bir seçenektir. Çocuğunuzu denge bisikleti üzerindeyken fren ile tanıştırmak, frenli ve pedallı bisiklete geçişi kolaylaştırır.
Bisiklet Ağırlığı: Hafif bir bisiklet seçmek, özellikle 2 yaş civarındaki çocuklar için önemlidir. Hafif bisikletlerin manevrası ve yönetimi daha kolaydır. Bulabileceğiniz en hafif bisikleti seçebilirsiniz.
Bisikleti Aldınız, Çocuğunuzu Binmek için Nasıl İkna Edebilirsiniz?
Bisikleti aldık, peki şimdi ne yapacağız? Bazı çocukları bisiklete binmek için ikna etmenize gerek yoktur. Ancak bazıları, özellikle yaşça küçük olan çocuklar biraz yardıma ihtiyaç duyabilir. İlgilerini çekmek için birkaç ipucunu sizler için derledik:
1- Siz de bisiklet sürün
Yeni yürümeye başlayan çocuklar ebeveynlerinin yaptıklarını kopyalamaktan başka pek bir şey yapmayı sevmezler. Ebeveynler çocukların en büyük rol modelleridir. Dolayısıyla sizi de bisiklete binerken görmek, çocuğunuzun merakını ve ilgisini uyandırabilir. Eğer kardeşleri varsa, onları izleyerek öğrenmek de ayrıca işe yarayacaktır.
2- Çocuğunuza uygun bir bisiklet seçin
Eğer çocuğunuz bisikletini sevmiyorsa, çok büyük veya çok ağır olma ihtimali yüksektir. Bisiklet seçimi yaparken çocuğunuzun boyuna uygun bir bisiklet seçtiğinizden emin olun. Halihazırda bir bisikletiniz varsa ve yeni bir tane almak istemiyorsanız sele ve gidon yüksekliğinin en düşük seviyeye ayarlandığından emin olun. Eğer bu da işe yaramazsa, çocuğunuz bisikleti kullanabilecek boya ulaşana kadar bekleyebilirsiniz.
3- Günde 10-15 dakika antrenman yapın
Tekrarlama bu yaştaki çocuklar için çok önemlidir, bu yüzden her gün dışarı çıkmaya çalışın ve denge bisikletini denemesini sağlayın. Birkaç dakika denemelerine izin verin ve mutsuz olmaya başlarlarsa üzerinde durmayın, ertesi gün yeniden deneyin.
4- Bir rampa bulun 
Tabi ki devasa bir yokuştan bahsetmiyoruz, sadece biraz momentum alabilmelerini sağlayacak hafif bir eğim yeterli. Oyun parkında bir tepecik, eğimli bir yol veya küçük bir bisiklet rampası işe yarayabilir. Bazı çocukların denge bisikletine alışması için sadece bu yöntem bile yeterlidir. Eğer güvenceye ihtiyaç duyarlarsa, elinizi sırtına koyup yanında yürüyebilirsiniz.
5- Eğlenceli aksesuarlar deneyebilirsiniz
Mesela hoşuna gideceği bir kask edinebilirsiniz. Çocuğunuz sadece kaskı takmak için bile bisiklete binmek isteyebilir. Ya da renkli bisiklet eldivenleri, gidonda bir zil veya oyuncaklarını taşımak için bir sepet deneyebilirsiniz. Bu aksesuarlar tabi ki daha iyi sürmelerine bir fayda sağlamaz ancak çocuğunuzu bisiklet üzerine bindirmek için iyi bir yöntem olabilir.
6- Bisikleti evin içinde bulundurun
Denge bisikletini evde oyun odasında veya sık sık geçtiği bir yerde tutabilirsiniz. Baskının olmadığı, tanıdık bir ortamda kendi başlarına denemeleri daha olası olabilir. Bu durum, özellikle dikkat süresi kısa olan çok küçük çocuklar için geçerlidir. İlk başlarda bisikleti bir iki dakikalığına ellerine alabilirler ancak zamanla bu süre uzayacak ve çocuğunuz becerilerini ve özgüvenini geliştirmeye başlayacaktır.
Denge bisikleti, çocukların bisiklete binmeyi eğitim tekerlekleri olan bir pedallı bisiklete göre çok daha erken ve daha kolay öğrenmelerini sağlar. Bir çocuğu pedallı bisiklete bindirebileceğinizden çok daha erken yaş olan 18 ay civarında bir denge bisikleti ile tanıştırabilirsiniz. Bu, bir çocuğun çok küçük yaşta denge, istikamet verme, frenleme ve genel bisiklet kullanma becerilerini öğrenmeye başlamasını sağlar.
Bu becerilerden en önemlisi dengedir. Bir denge bisikleti çocuğunuza ayaklarını yerden kaldırdığı zaman nasıl süzülebileceğini öğretir. Bu sayede hiçbir zaman eğitim tekerlekleri kullanmanıza gerek kalmaz.
Bir çocuk bir denge bisikletinde ustalaştığında, eğitim tekerlekleri olmadan pedal çevirmeyi öğrenmeye hazır olacaktır.
Eğer elinizde hali hazırda pedallı bir çocuk bisikleti varsa, pedallarını sökerek bir denge bisikletine dönüştürebileceğinizi de unutmayın! Bunu yaparken sele ve gidon yüksekliklerinizi düşük seviyelere ayarladığınızdan ve bu yüksekliklerin çocuğunuza uygun olduğundan emin olun.
Keyifli sürüşler!
